Siêu âm trị liệu là một kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực vật lý trị liệu, được sử dụng rộng rãi để hỗ trợ giảm đau và tăng cường phục hồi chức năng. Đây là phương pháp dựa trên việc sử dụng sóng âm tần số cao để tác động vào mô mềm, cải thiện tuần hoàn, giảm viêm và kích thích tái tạo mô. Với những tiến bộ về công nghệ, siêu âm trị liệu ngày càng được ứng dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả cao trong nhiều trường hợp. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết, chuyên sâu và những điều cần lưu ý khi sử dụng siêu âm trị liệu.
Phụ lục
Siêu âm vật lý trị liệu là gì?
Khái niệm siêu âm trị liệu
Siêu âm vật lý trị liệu là một phương pháp sử dụng sóng âm tần số cao. Thường từ 0,8 MHz đến 3 MHz, tác động vào các mô sâu trong cơ thể. Sóng âm tạo ra các rung động và nhiệt, giúp giảm đau, giảm viêm. Đồng thời tăng cường tuần hoàn máu đến các vùng tổn thương.
Đây không phải là siêu âm chẩn đoán, vốn được dùng để hình ảnh hóa bên trong cơ thể. Đây là một hình thức trị liệu chủ động, kích thích cơ thể tự phục hồi.
Cơ chế hoạt động của siêu âm
Siêu âm trị liệu dựa trên hai cơ chế chính:
Hiệu ứng nhiệt
Khi sóng siêu âm truyền vào cơ thể, năng lượng được chuyển hóa thành nhiệt năng. Quá trình này làm tăng nhiệt độ tại vùng điều trị từ 1°C – 4°C. Hiệu ứng này có hiệu quả:
- Tăng cường lưu thông máu, cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến mô tổn thương.
- Giãn cơ, giảm căng thẳng và co thắt cơ.
- Thúc đẩy quá trình trao đổi chất ở mức độ tế bào.
Hiệu ứng cơ học
Sóng âm tạo ra các rung động vi mô tại màng tế bào, kích thích quá trình tái tạo mô. Điều này làm tăng tính thấm của màng tế bào, hỗ trợ:
- Sự thẩm thấu của dưỡng chất vào mô.
- Loại bỏ các chất độc và dịch viêm.
- Tăng cường sản xuất collagen, một thành phần quan trọng trong tái tạo mô và da.
Tác dụng của vật lý trị liệu siêu âm
Giảm đau hiệu quả trong nhiều trường hợp
Siêu âm trị liệu được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm đau cấp tính và mãn tính. Các bệnh nhân đau lưng, đau vai gáy, đau do thoái hóa khớp đều cho thấy sự cải thiện rõ rệt sau khi áp dụng liệu pháp này.
Một nghiên cứu công bố trên Journal of Physical Therapy Science cho thấy rằng: Sau 6 tuần siêu âm trị liệu, tỷ lệ giảm đau ở bệnh nhân đau lưng mãn tính đạt tới 87%.
Kích thích tái tạo mô và làm lành vết thương
Sóng siêu âm giúp thúc đẩy quá trình sản sinh collagen, một loại protein cần thiết cho sự tái tạo mô mềm như gân, dây chằng và cơ. Điều này đặc biệt quan trọng trong điều trị:
- Các chấn thương thể thao như bong gân, rách dây chằng.
- Các vết thương mãn tính hoặc nhiễm trùng.
Cải thiện tuần hoàn máu và lưu thông dịch bạch huyết
Hiệu ứng nhiệt của siêu âm làm giãn nở các mạch máu, tăng cường lưu lượng máu đến vùng tổn thương. Đồng thời, nó kích thích hệ bạch huyết, giúp:
- Loại bỏ dịch viêm và giảm phù nề.
- Cung cấp đủ dưỡng chất và oxy cần thiết để thúc đẩy quá trình phục hồi.
Thư giãn và cải thiện vận động
Siêu âm trị liệu giúp làm giãn cơ, giảm căng thẳng cơ bắp và tăng cường tính linh hoạt cho các khớp. Điều này rất hữu ích cho những người bị viêm khớp, cứng khớp hoặc gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động thường ngày.
Hiệu quả hỗ trợ điều trị phối hợp
Khi kết hợp với các phương pháp như nhiệt trị liệu, kéo giãn cơ hoặc điện trị liệu, siêu âm có thể nâng cao hiệu quả điều trị từ 1,5 đến 2 lần. Đây là kết quả được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu lâm sàng trên các bệnh nhân viêm khớp và đau mãn tính.
>>>>>Xem thêm: Máy trị liệu siêu âm kết hợp điện xung điện phân Physys
Các trường hợp ứng dụng siêu âm điều trị
Chấn thương thể thao và các tổn thương mô mềm
Siêu âm điều trị đặc biệt hiệu quả trong việc giảm đau và phục hồi chức năng sau chấn thương. Các tình trạng thường được điều trị gồm:
- Bong gân, trật khớp.
- Rách dây chằng, căng cơ.
- Viêm gân hoặc viêm bao hoạt dịch.
Bệnh lý cột sống
Các bệnh lý thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, hoặc đau lưng mãn tính đều được hưởng lợi từ liệu pháp này. Sóng siêu âm giúp giảm viêm, thư giãn các cơ vùng lưng, và giảm áp lực lên dây thần kinh bị chèn ép.
Viêm khớp và các vấn đề về khớp
- Viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp.
- Cứng khớp, hạn chế vận động khớp.
Sóng siêu âm giúp cải thiện độ linh hoạt, giảm viêm và đau. Đồng thời kích thích tái tạo sụn khớp.
Điều trị vết thương khó lành
Khả năng kích thích tuần hoàn máu và sản sinh collagen, siêu âm được sử dụng trong điều trị:
- Loét tì đè, vết thương mãn tính.
- Các vết thương nhiễm trùng hoặc sau phẫu thuật.
Đau thần kinh và hội chứng chèn ép
Siêu âm trị liệu mang lại hiệu quả cao trong điều trị các hội chứng đau thần kinh như:
- Hội chứng ống cổ tay.
- Đau dây thần kinh tọa.
Quy trình thực hiện siêu âm trị liệu
Bước 1: Đánh giá tình trạng bệnh nhân
Trước khi bắt đầu điều trị, bác sĩ cần tiến hành khám lâm sàng và đánh giá tình trạng bệnh nhân. Các yếu tố cần xác định bao gồm:
- Vị trí đau, mức độ viêm, và các yếu tố bệnh lý liên quan.
- Lựa chọn tần số phù hợp (ví dụ 1 MHz cho mô sâu, 3 MHz cho mô nông).
Bước 2: Chuẩn bị điều trị
- Làm sạch vùng da cần điều trị và bôi một lớp gel dẫn truyền lên đó. Gel này giúp tối ưu hóa việc truyền sóng siêu âm từ thiết bị vào cơ thể.
- Chọn chế độ siêu âm phù hợp: liên tục hoặc xung, tùy thuộc vào mục đích điều trị (giảm viêm, giảm đau hay tái tạo mô).
Bước 3: Thực hiện điều trị
- Di chuyển đầu phát sóng siêu âm theo các chuyển động chậm, đều trên vùng điều trị. Điều này giúp phân phối năng lượng đồng đều và tránh bỏng nhiệt.
- Thời gian điều trị thường kéo dài từ 5 – 15 phút, tùy thuộc vào vùng và mức độ tổn thương.
Bước 4: Kết thúc và đánh giá
- Sau khi kết thúc buổi trị liệu, gel dẫn truyền sẽ được lau sạch.
- Bác sĩ sẽ đánh giá phản ứng của bệnh nhân và điều chỉnh liệu trình cho các buổi tiếp theo nếu cần thiết.
Những lưu ý khi sử dụng siêu âm trị liệu
Các trường hợp chống chỉ định
Siêu âm trị liệu không phù hợp cho:
- Phụ nữ mang thai, đặc biệt ở vùng bụng và lưng dưới.
- Bệnh nhân có khối u ác tính, vì sóng siêu âm có thể kích thích tăng trưởng tế bào bất thường.
- Người mang máy tạo nhịp hoặc thiết bị kim loại trong cơ thể.
Thận trọng trong một số trường hợp
- Vùng da mất cảm giác – Do không cảm nhận được nhiệt độ, nguy cơ bị bỏng nhiệt cao hơn nếu cường độ siêu âm không được kiểm soát chặt chẽ.
- Vùng có khớp nhân tạo hoặc các thiết bị kim loại. Các thiết bị này có thể làm tăng nhiệt độ, gây nguy hiểm.
Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ
Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định về thời gian, cường độ và tần suất điều trị để đạt hiệu quả tối đa và tránh các rủi ro không mong muốn.
Vật lý trị liệu siêu âm là một phương pháp an toàn, hiệu quả và hiện đại, giúp giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân mắc các bệnh lý cơ xương khớp. Với khả năng kết hợp linh hoạt với các phương pháp khác. Liệu pháp này mang lại hiệu quả điều trị vượt trội, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Nếu bạn đang quan tâm các vấn đề liên quan, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa hoặc liên hệ với Hadimed. Bạn nhận được hướng dẫn và áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả.
